Alternarioza naci marchwi [Alternaria dauci]

Charakterystyka alternariozy naci marchwi

Alternariozy są to choroby, które atakują różne gatunki roślin uprawnych. W uprawach warzyw zwykle wymagają zwalczania corocznego. W przypadku, gdy zabiegi zwalczające alternariozę nie zostaną przeprowadzone w odpowiednim czasie, wówczas należy się liczyć ze znacznym obniżeniem wielkości i jakości plonów.

Alternarioza naci marchwi jest bardzo powszechną chorobą. Źródłem choroby jest grzyb z rodzaju Alternaria dauci . Najczęściej atakuje uprawy marchwi, pietruszki, szpinaku, cebuli, selera oraz wielu innych roślin uprawnych. Choroba ta jest bardzo rozpowszechniona zwłaszcza w regionach, gdzie marchew uprawiana jest na skalę przemysłową. Skutki występowania alternariozy naci marchwi mają wpływ na wielkość plonów. Powodują również obniżenie walorów smakowych marchwi. Choroba może także powodować znaczne straty podczas przechowywania.

Źródłem alternariozy naci marchwi zwykle są zarażone nasiona, a także porażone wysadki marchwi. Patogen bardzo dobrze rozwija się w warunkach wysokiej temperatury (25-27°C) i umiarkowanej wilgotności powietrza. Intensywnemu porażeniu plantacji sprzyja ciepła, deszczowa pogoda oraz nadmierne deszczowanie.

Inne bardzo znane choroby z grupy alternarioz występujących w uprawach warzywniczych to alternarioza ziemniaka, alternarioza pomidora oraz alternarioza cebuli.

Objawy alternariozy naci marchwi

Pierwsze objawy alternariozy naci marchwi mogą pojawić się na plantacji już po 1 do 4 dni od infekcji. Choroba rozwija się stopniowo, zwykle od dołu do górnych partii roślin. Pierwsze skutki porażenia alternariozą są widoczne na dolnych liściach i ich ogonkach.

Objawiają się w postaci drobnych, brązowo-czarnych plamek. Wraz z rozwojem choroby ilość występujących plam znacząco się zwiększa, pokrywając stopniowo całą powierzchnię liści. Infekcja atakuje najmłodsze liście.

Z czasem następuje całkowite zasychania naci. Uszkodzeniu ulegają również korzenie, na których pojawiają się brunatno-czarne, suche plamy. Choroba rozwija się na korzeniach podczas długiego okresu przechowywania.

Okres i miejsce występowania alternariozy naci marchwi

Alternarioza naci marchwi występuje podczas całego okresu wegetacji, ze szczególnym uwzględnieniem okresów z temperaturą powyżej 20°C przy umiarkowanej wilgotności powietrza.

Okres występowania choroby przypada najczęściej od maja do września. Patogen najczęściej występuje w regionach, gdzie uprawy marchwi prowadzone są na skalę przemysłową.

Alternarioza naci marchwi - szkodliwość

Największa szkodliwość alternariozy naci marchwi ma miejsce w okresie poprzedzającym zbiory. Przedwczesne usychanie naci powoduje zahamowanie wzrostu korzeni. Oprócz tego marchew z zaschniętą nacią uniemożliwia mechaniczny zbiór korzeni.

Oprócz tego choroba powoduje bardzo duże szkody na plantacjach nasiennych, zwłaszcza w fazie powstawania i dojrzewania kwiatostanów. Alternarioza naci marchwi powoduje porażenie nasion, które są pierwotnym źródłem infekcji.

Jak zapobiegać alternariozie naci marchwi?

Aby skutecznie zapobiegać alternariozie naci marchwi, należy dokładnie obserwować plantację, stosować odpowiednie środki ostrożności oraz zabiegi agrotechniczne.

Do najważniejszych czynności ograniczających ryzyko wystąpienia choroby, zalicza się:

• stosowanie kwalifikowanego i zaprawionego materiału siewnego,
• wybór odmian charakteryzujących się wysoką odpornością na chorobę,
• stosowanie 3 lub 4-letniej przerwy w uprawie marchwi na jednym stanowisku,
• unikanie uprawy marchwi na terenach podmokłych oraz na glebach ciężkich,
• zachowanie należytej ostrożności podczas zbiorów, aby nie uszkodzić korzeni,
• staranne, głębokie przyoranie resztek roślinnych na polu,
• eliminacja chwastów, które mogą stanowić źródło infekcji w kolejnym sezonie,
• prowadzenie upraw marchwi na lekkim, przepuszczalnym podłożu, unikając terenów podmokłych, z zalegającą wodą.

Jak zwalczać alternariozę naci marchwi?

Zwalczanie alternariozy naci marchwi polega na stosowaniu działań zapobiegawczych obejmujących zabiegi agrotechniczne. Przede wszystkim jednak chorobę należy zwalczać, stosując zabiegi z wykorzystaniem dedykowanych środków ochrony roślin z grupy fungicydów.

Skuteczne zwalczanie alternariozy zapewnią fungicydy o działaniu kontaktowym, układowym lub wgłębnym.

Ochronę chemiczną środkami ochrony roślin z grupy fungicydów, należy stosować zapobiegawczo lub też zaraz po wystąpieniu pierwszych objawów choroby.

Jednym z popularnych i skutecznych fungicydów przeznaczonych do zapobiegania i zwalczania alternariozy naci marchwi, jest preparat Scala^®. Prepart zawiera w składzie substancję aktywną-pirymetanil. Środek należy do fungicydów o działaniu powierzchniowym i wgłębnym.

Stosuje się go jednorazowo, w maksymalnej, zalecanej dawce 2,0 l/ha. Preparat Scala^®, jest zalecany do stosowania od fazy 10 liści do fazy, gdy korzeń osiąga typową wielkość i kształt.

Innym polecanym fungicydem o wysokiej skuteczności działania jest Signum^® 33 WG zawierający substancje aktywne takie jak boskalid i piraklostrobina. Jest to preparat o działaniu układowym, przeznaczonym do stosowania zarówno zapobiegawczego, jak i interwencyjnie.

Dawka preparatu dla jednorazowego zastosowania to 0,75–1 kg/ha. Signum^® 33 WG stosuje się od fazy gdy korzenie zaczynają się poszerzać do fazy gdy korzeń osiąga typową wielkość i kształt.

Cykl rozwojowy alternariozy naci marchwi

Alternarioza naci marchwi wytwarza zarodniki, które następnie kiełkują, tworząc struktury przenikające do tkanek roślin. W porażonych tkankach tworzą się kolejne zarodniki, które w bardzo łatwy sposób przedostają się na kolejne rośliny i sąsiadujące plantacje. Nośnikiem zarodników może być wiatr, krople deszczu, czy też sprzęt wykorzystywany do uprawy marchwi.

Źródłem choroby są zwykle zakażone nasiona oraz porażone wysadki marchwi. Patogen może infekować siewki, prowadząc do zgorzeli. W przypadku starszych roślin porażeniu ulegają zarówno liście, jak i korzenie.

Brązowo-czarne plamy na początku pojawiają się na liściach i ogonkach liściowych. Z czasem plamy łączą się ze sobą, pokrywając całą część nadziemną rośliny. Mocne porażenie patogenem powoduje szybkie wysychanie naci marchwi. Wpływa to znacząco na obniżenie plonu. W przypadku korzeni marchwi alternarioza naci objawia się podczas przechowywania. W górnej części korzeni pojawiają się suche i wklęsłe plamy o brunatno-czarnym zabarwieniu.

Jakie są przyczyny rozwoju alternariozy?

Alternarioza naci marchwi to choroba, której sprzyjają wysokie temperatury i umiarkowana wilgotność powietrza. Porażenie roślin następuje zwykle podczas ciepłych i deszczowych dni. Rozwojowi patogenu sprzyja także deszczowanie plantacji oraz zbyt duże nawodnienie gleby.

Ponadto zarodniki choroby, które tworzą się na powierzchni porażonych liści, przenoszą się za pośrednictwem wiatru i deszczu na inne rośliny. Zdrowe plantacje marchwi mogą ulegać zarażeniu również za pośrednictwem maszyn i urządzeń rolniczych, na których mogą znajdować się zarodniki choroby lub resztki porażonych roślin.

Inne czynniki, które sprzyjają występowaniu alternariozy naci marchwi to:

• jednostronny płodozmian,
• zainfekowany materiał siewny,
• porażone resztki pożniwne,
• uprawa marchwi na glebach ciężkich i podmokłych terenach.

Jakie są skutki rozwoju alternariozy naci marchwi?

Podstawowym skutkiem występowania alternariozy naci w uprawach marchwi jest znaczący spadek wielkości i jakości plonu. Choroba atakująca korzenie roślin powoduje również trudności w ich przechowywaniu. Wpływa także na obniżenie walorów smakowych warzywa.

Alternarioza w uprawie marchwi, w okresie wschodów sprzyja wystąpieniu zgorzeli siewek. Jest ona przyczyną nierównomiernych wschodów i przyczyną zamierania roślin w początkowym etapie wzrostu. Kiełkujące siewki, przestają się rozwijać i z reguły więdną, żółkną, a następnie obumierają.

Bibliografia

• Mazur, S. (2008). Biologiczna aktywność naturalnych substancji stosowanych do ochrony marchwi przed alternariozą. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, (529).
• Mazur, S. (2008). Jak chronić marchew przed alternariozą. Owoce, Warzywa, Kwiaty, (15).
• Robak, J. (2005). Na początku lata najgroźniejsze alternariozy. Owoce, Warzywa, Kwiaty, (17-18).
• Robak, J. (2006). Ochrona warzyw przed chorobami w integrowanym i ekologicznym systemie uprawy w Polsce. Nowości Warzywnicze, 42, 49-64.
• Robak, J. (2008). Choroby naci marchwi. Warzywa, (08), 50-51.
• Robak, J. (1999). Problemy z chorobami warzyw w mijajacym roku [cz. II]. Owoce, Warzywa, Kwiaty, (24), 21-22.
• Sobolewski, J. (2012). Metodyka integrowanej ochrony roślin warzywnych przed chorobami. J. Sobolewski.–Skierniewice: Instytut Ogrodnictwa.
• Robak, J. (2003). Alternariozy-grozne choroby grzybowe warzyw. Owoce, Warzywa, Kwiaty, (13).