Zaraza ziemniaka [Phytophthora infestans]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy ziemniaka, a także na plantacjach pomidorów. Choroba może rozwijać się również w przechowalniach podczas magazynowania bulw. Infekcje powodowane przez Phytoftora infestans mogą powodować znaczne straty w wielkości plonu nawet do 80% oraz pogorszenie jego jakości.

Okres wykrywania

Rozwój choroby jest ściśle powiązany z warunkami meteorologicznymi panującymi na plantacji ziemniaka. Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza, związana z występującymi opadami deszczu lub długo zalegającymi mgłami, oraz temperatura powietrza poniżej 20°C (najczęściej po burzach). Pierwsze objawy choroby można zaobserwować od połowy czerwca do początku lipca.

Obraz choroby

Pierwsze objawy choroby są widoczne na wierzchołkach lub na brzegach liści w postaci pojedynczych, żółtawych plam. Wraz z rozwojem choroby plamy zmieniają barwę na brunatnobrązową, obejmując stopniowo całe liście. W czasie wilgotnej aury na spodniej stronie liści pojawia się biały nalot. Przy suchej aurze rozwój choroby ulega zahamowaniu, powstały biały nalot znika, a porażone liście zasychają i marszczą się. Plamy koloru brunatnego oraz biały nalot grzybni można również zaobserwować na łodygach. Objawy choroby na bulwach ziemniaka można zaobserwować dopiero w czasie zbioru lub podczas ich przechowywania w postaci nieregularnych plam i wgłębień koloru szarosinego, pod którymi zaczyna gnić miąższ. Początkowo porażona część bulwy jest twarda, a następnie wskutek zakażenia innymi drobnoustrojami staje się miękka i morka. Podobne objawy choroby można zaobserwować w uprawie pomidora.

Zakażenie zarazą ziemniaka następuje podczas wykopków ziemniaków i zbioru owoców pomidora, kiedy dochodzi do bezpośredniego kontaktu z nadziemnymi częściami roślin, na których powierzchni występują zarodniki. Mogą one wnikać do bulw i owoców poprzez rany lub przetchlinki.

Wzmożone występowanie

• pozostawione na polu resztki porażonych roślin,
• zainfekowany materiał sadzeniakowy,
• nieprawidłowe zmianowanie,
• nieracjonalne nawożenie azotem,
• zbyt duże zagęszczenie roślin,
• zbiór w warunkach deszczowej i chłodnej pogody.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• staranne przyoranie resztek porażonych roślin,
• sortowanie sadzeniaków przed planowanym sadzeniem i niszczenie chorych sadzeniaków,
• sadzenie zdrowych bulw,
• unikanie bezpośredniego sąsiedztwa ziemniaków i pomidorów,
• uprawa odmian o krótkim okresie wegetacji,
• racjonalne nawożenie azotem,
• wysokie obsypywanie rzędów ziemniaków, którego celem jest ograniczenie porażenia bulw,
• wykopki ziemniaków w warunkach słonecznej i ciepłej pogody,
• niszczenie samosiewów ziemniaków,
• płodozmian – zachowanie 3-4 letniej przerwy w uprawie ziemniaków na tym samym stanowisku,
• uprawa w szerokich rzędach – 75 cm lub 90 cm,
• uprawa odmian o podwyższonej odporności na chorobę.