Antraknoza [Glomerella sp.]

Charakterystyka antraknozy

Antraknoza jest często występującą chorobą roślin uprawnych. Wywołuje ją grzyb o nazwie Glomerella sp. Patogen ma charakter infekcyjny i epidemiczny, co w znacznym stopniu uniemożliwia zbieranie plonów z pola. Nasiona roślin porażonych antraknozą nie nadają się do ponownego zasiewu.

Grzyb antraknozy powoduje powstawanie zgorzeli w tkankach roślin. Choroba poraża głównie liście, łodygi i owoce, objawiając się w postaci drobnych plamistości o brunatnym zabarwieniu, a także zapadniętych, zdeformowanych większych zmian. Antraknoza często atakuje również podstawę łodygi i korzeń.

Objawy antraknozy

Antraknoza to choroba grzybowa, która poraża nadziemne części roślin w całym okresie wegetacji, przy czym największą wrażliwość na patogen wykazują siewki. Stanowią one źródło rozwoju infekcji roślin.

Objawy porażenia chorobą mogą dotyczyć całych roślin. Pojawiają się ogonkach liściowych, liściach, łodygach i owocach. Na liściach antraknoza objawia się w postaci nekroz w formie różnej wielkości plam barwy brunatnej.

Zmiany pojawiające się na roślinie mają formę drobnych plamistości lub też zapadniętych, brunatnych plam, które z czasem powodują ich przedwczesne opadanie liści. Na powierzchni plam znajdujących się na spodniej lub wierzchniej stronie liści widoczne są ciemne punkty stanowiące zarodnie, w których powstają zarodniki grzyba.

W przypadku porażania owoców i pędów antraknoza powoduje powstawanie ran. Choroba często pojawia się na dojrzałych owocach, zbyt długo pozostających na roślinie.

W wielu przypadkach za sprawą grzyba tworzą się zgorzele podstawy łodygi oraz sucha zgnilizna korzeni roślin.

Okres i miejsce występowania antraknozy

Antraknoza to choroba, która występuje w uprawach podczas całego okresu wegetacji. Bardzo dobrze rozwija się szczególnie latem w warunkach wysokiej wilgotności. Występowaniu tej choroby grzybowej, sprzyjają długie okresy deszczowe oraz temperatura powyżej 20°C.

Objawy choroby nasilają się więc podczas ciepłych i deszczowych dni, zwłaszcza w okresie kwitnienia roślin oraz tuż przed zbiorami, kiedy to na skutek działania patogenu następuje masowe gnicie owoców. Niewidoczne objawy antraknozy powodują, że owoce często wyglądają na pozornie zdrowe. Nie będą jednak nadawały się do spożycia lub przetwarzania po dłuższym okresie przechowania, lub pozostawania przez dłuższy czas w obrocie handlowym.

Antraknoza występuje w uprawach takich jak: owoce jagodowe (maliny, truskawki, borówki), pomidory, ziemniaki, papryka, rośliny ozdobne, strączkowe. Jedną z najczęściej występujących chorób wywoływanych przez tego grzyba chorobotwórczego jest antraknoza truskawki.

Jakie skutki wywołuje antraknoza?

Antraknoza podczas sprzyjających warunków atmosferycznych może rozprzestrzenić się bardzo szybko i doprowadzić do ogromnych strat w plonie. Choroba może utrudniać zbiory, a także powodować znaczne straty podczas przechowywania plonów.

Jak zapobiegać antraknozie?

Ryzyko porażenia upraw i wystąpienia objawów chorobowych antraknozy można ograniczyć poprzez stosowanie środków ochrony roślin z grupy fungicydów o działaniu zapobiegawczym. Walka z groźną chorobą, jaką jest antraknoza, polega przede wszystkim na eliminowaniu i utylizacji zainfekowanych części roślin. W przypadku, gdy objawy choroby wystąpiły na pędach, liściach i owocach, należy spalić całą roślinę.

Ogromne znaczenie ma poprawna dezynfekcja i przestrzeganie higieny w prowadzeniu upraw. Regularne czyszczenie i odkażanie maszyn i urządzeń skutecznie ogranicza rozprzestrzenianie się choroby na inne części plantacji lub sąsiadujące uprawy.

Najważniejsze działania zapobiegające antraknozie to:

• odpowiednio ułożony płodozmian,
• prowadzenie upraw na glebach o dobrze uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych,
• eliminacja chwastów poprawiająca cyrkulację powietrza,
• staranne przyoranie resztek pożniwnych,
• dokładne oczyszczanie sprzętu rolniczego,
• dobór odmian odpornych na chorobę,
• właściwe zabiegi agrotechniczne m.in. orka zimowa,
• zbilansowane nawożenie i unikanie warunków stresowych roślin,
• uprawa odmian zapewniających odporność roślin choroby.

Jak zwalczać antraknozę?

Antraknoza to choroba grzybowa, do której zwalczania stosuje się odpowiednio dobrane środki ochrony roślin z grupy fungicydów. Ważne, aby preparaty fungicydowe były stosowane we właściwych dawkach i odpowiednich fazach rozwojowych roślin.

Występowanie choroby skutecznie ograniczają również starannie prowadzone zabiegi agrotechniczne prowadzone z należytą starannością.

Skuteczne fungicydy do zwalczania antraknozy

Jednym z popularnych i bardzo skutecznych środki ochrony roślin dedykowanych do skutecznego zapobiegania i zwalczania antraknozy jest preparat Cabrio^® Duo 112 EC. Jest to środek z grupy fungicydów, którego skład oparty jest na dimetomorfie i piraklostrobinie. Występuje w formie koncentratu do przygotowania emulsji wodnej. Jest środkiem o działaniu wgłębnym, układowym i translaminarnym. Cabrio^® Duo 112 EC stosuje się zapobiegawczo oraz interwencyjnie w różnego rodzaju oprawach. Fungicyd należy stosować jednorazowo, w dawce od 2 do 2,5 l/ha.

Innym, skutecznym preparatem polecanym Signum^® 33 WG to mieszanina związków chemicznych zawierająca w składzie boskalid i piraklostrobinę Dawka oraz termin stosowania tego preparatu są uzależnione od rodzaju uprawy, na której będzie wykonywany zabieg. Signum^® 33 WG należy do grupy fungicydów o działaniu układowym. Można go stosować zarówno zapobiega stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w zwalczaniu chorób grzybowych w różnego rodzaju uprawach. Środek posiada bardzo szerokie spektrum zastosowania.

Cykl rozwojowy antraknozy

Antraknoza to grzyb, który jest polifagiem atakującym wiele gatunków roślin. Zimuje na porażonych częściach roślin w postaci grzybni i chlamydospor. Stadium workowe nie odgrywa większej roli w infekcjach. W sprzyjających warunkach grzyb wytwarza zarodniki konidialne, które przenoszą się wraz z kroplami wody podczas deszczu.

Grzyb zimuje w opadłych liściach i pędach, które uległy porażeniu. Antraknoza rozprzestrzenia się podczas długotrwałych opadów oraz dzięki nadmiernemu zraszaniu plantacji. Grzyb może być również przenoszony przez owady, a także dzięki resztkom porażonych roślin pozostających na maszynach i urządzeniach rolniczych.

Jakie są przyczyny rozwoju antraknozy?

Przyczyną antraknozy mogą być zainfekowane nasiona oraz resztki roślin pozostające na plantacji. Rozprzestrzenianie się grzyba mogą powodować wysokie temperatury lub nadmierne zraszanie upraw.

Antraknoza najlepiej rozwija się w warunkach ciepłej i wilgotnej pogody. Ponadto krople deszczu przenoszą zarodniki grzybów, zarażając w ten sposób kolejne powierzchnie upraw lub sąsiadujące plantacje.

Do najczęściej występujących przyczyn występowania antraknozy należą:

• jednostronny płodozmian,
• zainfekowany materiał siewny,
• pozostawione, zainfekowane resztki pożniwne,
• zbyt duża gęstość siewu,
• stosowanie materiału siewnego podatnego na choroby grzybowe,
• nieprawidłowe wykonywanie zabiegów agrotechnicznych lub ich całkowity brak,
• resztki porażonych roślin pozostające na maszynach rolniczych wykorzystywanych w uprawie polowej.

Bibliografia

• Meszka, B. (2013). Antraknoza coraz większym problemem. Warzywa, (05).
• Meszka, B., & Bielenin, A. (2007). Antraknoza truskawki coraz częściej na polskich plantacjach. Ochrona Roślin, 52(11), 14-17.
• Janczak-Tabaszewska, D., & Przybylek, S. (1994). Antraknoza ziemniaka w województwie sieradzkim. Ochrona Roślin, 38(10).
• Orlikowski, L. (1994). Antraknoza-zagrozenie w szkolkach roslin ozdobnych. Szkółkarstwo, (3), 20-21.
• Klups, J. (1998). Antraknoza lubinow. Pilski Informator Rolniczy, (11), 2-3.
• Sobolewski, J. (2012). Alternarioza i antraknoza cebuli-podobne a jednak różne. Warzywa, (07).