Brązowa plamistość gruszy (Stemphylium) [Stemphylium vesicarium]
Chrakterystyka brązowej plamistości gruszy
Brązowa plamistość gruszy inaczej nazywana brązową plamistością liści gruszy to choroba, którą wywołuje grzyb o nazwie Stemphylium vesicarium. Należy on do klasy workowców i rzędu helotkowych.
Objawy patogenu zwykle pojawiają się w maju. Intensywność choroby nasila się w czerwcu, zaś w lipcu większość liści grusz może być już porażana przez patogen.
Stemphylium vesicarium jest saprobiontem, czyli organizmem cudzożywnym, który żyje i rozwija się w rozkładającej się materii organicznej. Grzybnia zimuje w resztkach pozostawionych na plantacji, a także na porażonych nasionach. Zarodniki brązowej plamistości gruszy zwykle przenoszą się kolejne rośliny z wiatrem.
Rozwojowi patogenu grusz sprzyja wilgotne i ciepłe lato.
Oprócz grusz choroba atakuje także inne gatunki roślin uprawnych. Należą do nich: cebula i czosnek, lucerna, szparagi czy soja.
Objawy brązowej plamistości gruszy
Brązowa plamistość gruszy atakuje liście i ogonki liściowe, jak również młode pędy oraz owoce gruszy. Początkowo na liściach rośliny pojawiają się tzw. nekrozy. Ich wielkość wynosi zwykle od 1 do 3 mm.
Nekrozy pojawiają się z końcem kwietnia lub początkiem maja, ale największe nasilenie ich występowania przypada na czerwiec. Wraz z rozwojem choroby nekrozy pokrywają coraz większą powierzchnię liścia.
W przypadku owoców pierwsze objawy choroby występują na zawiązkach. W początkowej fazie brązowa plamistość gruszy objawia się przebarwieniami w formie plam o średnicy 1-2 mm. Plamy te mają niewielki rozmiar, okrągły kształt oraz brązowe zabarwienie. Krawędź brzegowa plam w miarę wzrostu ich powierzchni zmienia zabarwienie na kolor czerwony.
Rozmiar plam występujących na dojrzewających owocach może wynosić nawet od 10 do 20 mm. Mogą one występować na całej powierzchni owoców gruszy. Znaczne nasilenie choroby może powodować zbyt wczesne opadanie liści i owoców, powodując straty w plonie.
Przy silnym porażeniu może dochodzić do przedwczesnego opadania liści i owoców.
Brązowa plamistość gruszy jest również popularną chorobą występującą w uprawie cebuli. Objawy choroby widoczne są w postaci zasychających końcówek szczypioru, które mogą przypominać skutki zbyt niskiego pH podłoża oraz nadmiaru lub niedoboru wilgoci w glebie.
W kolejnym etapie, liście szczypioru bieleją i pojawiają się na nich ciemne plamy, tworzące nekrozy o wydłużonym kształcie. Nekrozy występują na całej długości rośliny, od napowietrznej strony szczypioru.
W wyniku porażenia dochodzi do więdnięcia, zasychania oraz przerwania dalszego okresu wegetacji. Duże nasilenie choroby może powodować porażenie plantacji cebuli przez inne patogeny. Z kolei występowanie innych chorób również przyczynić się do rozwoju Stemphylium.
Okres i miejsce występowania brązowej plamistości gruszy
Najlepsze warunki do rozwoju brązowej plamistości gruszy, to ciepła i naprzemiennie wilgotna i sucha pogoda.
Dynamiczny rozwój grzyba powodują przedłużające się okresy, gdy liście rośliny poddawane są wilgoci powodowanej przez rosę, deszcz lub intensywne zraszanie upraw w momencie, gdy następuje rozwój roślin czy też wykształcania cebul.
Brązowa plamistość gruszy — szkodliwość
Patogen porażający liście grusz oraz ich owoce, znacznie obniża plony i powoduje infekcje plantacji sąsiadujących.
Aby uniknąć znacznych strat w plonie owoców, należy stosować działania zapobiegawcze, prowadzić regularną obserwację drzew i plantacji oraz stosować odpowiednią ochronę chemiczną preparatami z grupy fungicydów.
Jak zapobiegać brązowej plamistości gruszy?
Zapobieganie występowaniu choroby polega na stosowaniu różnego rodzaju działań zapobiegawczych i zabiegów agrotechnicznych.
Do najważniejszych z nich należą:
- dokładne usuwanie i niszczenie resztek roślinnych po zbiorach,
- stosowanie systemów odwadniających pól,
- zachowanie odpowiednich odstępów między poszczególnymi roślinami,
- racjonalne nawożenie azotem, potasem i fosforem,
- zmianowanie polegające na uprawie roślin niespokrewnionych,
- prawidłowe nawadnianie w okresach suszy.
Jak zwalczać brązową plamistość gruszy?
Skuteczna ochrona i zwalczanie brązowej plamistości gruszy oprócz zabiegów agrotechnicznych, wymaga również stosowania odpowiednio dobranych preparatów z grupy fungicydów.
Skuteczne fungicydy do zwalczania brązowej plamistości gruszy
Do najskuteczniejszych środków ochrony roślin stosowanych w profilaktyce i zwalczaniu patogenu jest Revyona®. Preparat zawiera w mefentriflukonazol, o działaniu układowym, do stosowania zapobiegawczego, interwencyjnego w ochronie przed chorobami powodowanymi przez grzyby.
W zależności od powierzchni ściany liści gruszy (LWA) maksymalna dawka preparatu wynosi od 2 do 2,34 l/ha.
Środek można stosować zarówno zapobiegawczo jak i interwencyjnie zgodnie z sygnalizacją, od fazy pękania pąka, gdy widoczne są zielone końce liściowe osłaniające kwiaty do fazy zaawansowanego dojrzewania, gdy barwa owoców jest bardziej intensywna.
W jednym sezonie wegetacyjnym można wykonać maksymalnie dwa zabiegi preparatem Revyona®. Liczba zabiegów również zależy od wielkości powierzchni ściany liści (LWA).
Sercadis® to kolejny preparat fungicydowy o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego. Fungicyd zawiera w składzie substancję aktywną fluksapyroksad. Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania to 0,25 - 0,3 l/ha.
Środek najlepiej stosować zapobiegawczo, od fazy pękania pąka, gdy widoczne są zielone końce liściowe osłaniające kwiaty do początku dojrzewania, gdy owoc wybarwia się na typowy dla danej odmiany kolor.
Preparatem Sercadis® można wykonać 3 zabiegi w sezonie wegetacyjnym. Zalecany odstęp między zabiegami wynosi co najmniej 7 dni.
Cykl rozwojowy brązowej plamistości gruszy
W cyklu rozwojowym choroby wyróżnia się dwie fazy: konidialną i workową.
W pierwszej z nich wytwarzane są tzw. zarodniki konidialne. W stadium workowym grzyb tworzy pseudotecja z workami. Każdy z nich zawiera 8 żółto-brązowych zarodników workowych.
Faza konidialna występuje od wiosny do jesieni, natomiast faza workowa trwa przeważnie od jesieni do wiosny.
Podczas jesiennego i zimowego okresu na opadłych liściach i resztkach owoców gruszy tworzą się pseudotecja grzyba. W kolejnym etapie powstają w nich zarodniki workowe tzw. askospory. Gdy worki zawierające zarodniki osiągają dojrzałość, podczas sprzyjającej pogody następuje wysiewanie askospor. Proces ten przebiega zwykle w połowie stycznia i trwa do końca kwietnia. Zarodniki workowe mają zdolność do porażania młodych liści oraz owoców. Skutecznie zakażają chwasty, resztki roślin i opadłe liście gruszy, na których rozwija się stadium konidialne grzyba.
Konidia wytwarzane w bardzo dużych ilościach przenoszą się z wiatrem, porażając owoce i liście gruszy. Proces ten, ma miejsce w ciągu całego okresu wegetacji. Wysiewanie konidiów następuje zwykle od kwietnia do listopada. Masowe wysiewanie zarodników następuje natomiast w okresie od lipca do sierpnia. W sprzyjających warunkach, podczas kiełkowania zarodników, grzyb wydziela toksyny, które powodują powstawaniu nekroz.
Jakie są przyczyny brązowej plamistości gruszy?
Do najczęściej występujących przyczyn brązowej plamistości gruszy zaliczamy:
- pozostawione na polu resztki roślinne,
- obecność chwastów z rodziny selerowatych,
- nieprawidłowo prowadzone zmianowanie,
- niezrównoważone nawożenie azotem, potasem i fosforem,
- zbyt duże zagęszczenie roślin na plantacji.
Jakie są skutki rozwoju brązowej plamistości gruszy?
Podstawowym skutkiem rozwoju choroby może być znaczna utrata plonu. Oprócz tego grzyb chorobotwórczy tworzący zarodniki rozsiewane przez wiatr, powoduje infekcje plantacji występujących w sąsiedztwie porażonych drzew. Dlatego też regularnie prowadzone obserwacje sadu pomagają w wykryciu ognisk choroby i zapobieganie dalszemu jej rozprzestrzenianiu.