Rdza brunatna [Puccinia recondita]
Rdza brunatna – charakterystyka
Rdza brutnatna objawia się rdzawobrązowymi, owalnymi skupieniami, które często otoczone są jasnym polem. Krótko przed kwitnieniem pojawiają się podobne skupienia w ciemnym kolorze, zarośnięte epidermą liścia. Choroba prowadzi do spowolnienia rozwoju rośliny.
Jak rozpoznać rdzę brunatną?
Rdzę brunatną zbóż na początku można rozpoznać po rdzawobrązowych, owalnych skupieniach. Można ją pomylić z rdzą żółtą o podobnej charakterystyce, jednak w jej przypadku skupienia rozmieszczone są pasowo.
Objawy występowania rdzy brunatnej
Jesienią i wczesną wiosną na górnej stronie liści pojawiają się pojedyncze plamy, które przekształcają się w owalne skupienia. Krótko przed kwitnieniem widoczne są również czarnobrązowe skupienia zarodników podstawkowych.Rdza brunatna w życie pojawia się później niż rdza brunatna pszenicy, jednak objawy są bardziej nasilone.
Jak wygląda rdza brunatna?
Rdza brunatna charakteryzują chlorotyczne plamy, zmieniające się w rdzawobrązowe skupienia, a tuż przed kwitnieniem również czarnobrązowe grupy zarodników.
Okres i miejsce występowania rdzy brunatnej
Rdza brunatna pojawia się w cieplejszych rejonach uprawy zbóż po fazie strzelania w źdźbło.
Kiedy może się pojawić rdza brunatna?
Rozwojowi rdzy brunatnej zbóż sprzyjają temperatury 12–24°C w dzień i 0–12°C w nocy w połączeniu z wysokim nawożeniem azotem i rosą na powierzchni liści.
Rdza brunatna – szkodliwość
Grzyby rdzy brunatnej zbóż obniżają wydajność fotosyntezy oraz zwiększają parowanie. Silne porażenie liści obniża wielkość i jakość plonu.
Rdza brunatna – zapobieganie
- osypane ziarno zniszczyć we właściwym czasie przez uprawę roli,
- uprawa mniej podatnych odmian,
- zboża ozime wysiewać niezbyt wcześnie, natomiast jare wcześnie.
Rdza brunatna – metody zwalczania
Rdzę brunatną w zbożach można zwalczać fungicydami w trzech momentach:
- w fazie krzewienia, kiedy 10–15% roślin wykazuje objawy infekcji,
- w fazie strzelania w źdźbło, kiedy 10% roślin jest zainfekowanych,
- w fazie kłoszenia, kiedy objawy choroby występują na liściu flagowym i podflagowym.
Skuteczne środki na zwalczanie rdzy brunatnej
Na rdzę brunatną skutecznie działają substancje z grupy triazoli np. mefentriflukonazol czy metkonazol lub pochodnych strobiluryny np. piraklostrobina w połączeniu z karboksyamidami lub związkami z grupy pochodnych ketonu difenylowego.
Jakie uprawy atakuje rdza brunatna?
Patogen atakuje przede wszystkim pszenicę i żyto. Żyto często ulega porażeniu jesiennemu, które może pogarszać zimowanie.
Rdza brunatna – cykl rozwojowy
Jesienią i wczesną wiosną na górnej stronie liści pojawiają się pojedyncze, chlorotyczne plamy, które, wraz z rozwojem choroby, przekształcają się w rdzawobrunatne, owalne skupienia. W lipcu, przed kwitnieniem pojawiają się także czarnobrązowe skupienia zarodników podstawkowych, które osłabiają proces fotosyntezy.
Jakie są przyczyny rozwoju rdzy brunatnej?
- łagodna pogoda jesienią i zimą,
- ciepła i wilgotna wiosna,
- występowanie rdzy w poprzednim roku,
- uprawa podatnych odmian,
- dobre przetrwanie lata na osypanym ziarnie zbóż i trawach.
Jakie są skutki rozwoju rdzy brunatnej?
Silne porażenie liści pogarsza proces fotosyntezy, prowadząc do ich przedwczesnego obumierania, które znacznie obniża plony.