Gorczyca polna [Sinapis arvensis]

Charakterystyka gorczycy polnej

Gorczyca polna to jednoroczna roślina jara z rodziny kapustowatych. Jest popularnym chwastem, znanym również jako gorczyca świrzepa. Gorczyca polna jest rośliną miododajną, owadopylną, zapylaną przez błonkówki. W warunkach niesprzyjających dla owadów zapylających roślina może ulegać samozapyleniu. Najczęściej występuje na polach uprawnych, ugorach, miedzach, przydrożach. Okres kwitnienia gorczycy polnej przypada na okres od maja do października.
Gorczyca polna występuje na glebach bogatych w składniki pokarmowe i wapń. Roślina wytwarza nasiona, które dzięki zawartości oleju charakteryzują się bardzo długą zdolnością do kiełkowania, która może wynosić ponad 35 lat. Jedna roślina gorczycy polnej jest zdolna wytworzyć nawet około 1000 nasion, których temperatura kiełkowania mieści się w granicach od 2 do 25°C.

Efekty występowania gorczycy polnej w uprawach

Gorczyca polna jest jednym z najbardziej uciążliwych chwastów występujących w uprawach rolniczych. Jest to roślina szkodliwa dla zwierząt. Poza tym jej występowanie na plantacji sprzyja rozprzestrzenianiu się szkodników i chorób, zwłaszcza wśród roślin kapustnych.
Chwast porastający miedze, rowy czy też pobocza, bardzo szybko przenosi się na plantacje, gdzie nie stosuje się zabiegów herbicydowych dedykowanych do jego zwalczania. Gorczyca polna jest bardzo uciążliwym chwastem, ponieważ jego nasiona zachowują zdolność do kiełkowania nawet po bardzo wielu latach. Dlatego też gorczyca polna jest trudna do skutecznego zwalczania przez długi czas po zachwaszczeniu pola.

Jak rozpoznać gorczycę polną?

Siewka gorczycy pospolitej posiada zabarwienie zielone lub fioletowo nabiegłe. Łodyga podliścieniowa o długości 10-15 mm i szerokości 8-14 mm, posiada nagie, szerokie liścienie o odwrotnie sercowatym kształcie, na szczycie wycięte, wyposażone w długie ogonki. Pierwsze liście gorczycy pospolitej posiadają kształt podłużnie jajowaty lub też owalny. Liście są brzegiem zatokowo ząbkowane. Mogą być też faliste i piłkowate.

Dorosła forma gorczycy pospolitej osiąga średnio od 30 do 60 cm wysokości. Łodyga rośliny jest rozgałęziona i owłosiona. Liście dolne w zarysie lirowate natomiast górne przybierają zwykle kształt podługowaty, zatokowato-ząbkowany. Kwiatostan rośliny w formie grona ze złocistożółtymi kwiatami wyposażonymi w odstające działki kielicha. Łuszczyny gorczycy pospolitej z reguły są gładkie lub też krótko owłosione, osadzone na wzniesionych szypułkach. Nasiona o ciemnym zabarwieniu, prawie okrągłe.

Wygląd gorczycy polnej

Cechą charakterystyczną gorczycy pospolitej są żółte do siarkowożółte kwiaty i wzniesione pędy. Łodyga rośliny o barwie od ciemnozielonej do bordowej nie posiada rozgałęzień lub jest rozgałęziona bezpośrednio pod kwiatostanem. Z uszkodzonej łodygi wypływa charakterystyczny, pomarańczowy sok. Liście dolne zwykle różnią się kształtem od górnych. Gorczyca polna wytwarza korzeń palowy.

Gdzie i kiedy występuje gorczyca polna?  

Gorczyca polna jest jednorocznym chwastem występującym głównie w uprawach takich jak: zboża jare, rzepak jary, rośliny strączkowe, warzywa. Gorczycę polną można spotkać na polach, ugorach, miedzach, wysypiskach oraz przydrożach. Preferuje stanowiska gliniaste, żyzne i zasobne w składniki pokarmowe i w wapń. Gorczyca polna rozwija się na glebach o odczynie neutralnym lub zasadowym. Siewki gorczycy polnej pojawiają się przez cały rok. Kwitnie zwykle od maja do października.

Kiedy może pojawić się gorczyca polna?

Nasiona i siewki gorczycy polnej słabo tolerują przymrozki, stąd chwast najczęściej występuje w uprawach jarych. Nasiona rośliny kiełkują z najpłytszych warstw gleby (maksymalnie 2 cm). Minimalna temperatura kiełkowania mieści się w granicach 2-4ºC, natomiast maksymalna to około 25ºC. Czas od momentu wykiełkowania do fazy owocowania gorczycy pospolitej to około 100 dni. Jest to roślinna o dość wysokiej plenności. Siewki gorczycy polnej pojawiają się w ciągu całego roku. Roślina Kwitnie od maja do października.

Gorczyca polna – skutki i wpływ na uprawy

Gorczyca polna jest jednym z najbardziej uciążliwych chwastów występujących w uprawach. Obniża jakość zielonej paszy. Jest szkodliwa dla zwierząt. Roślina jest także żywicielem wielu groźnych chorób i szkodników żerujących na roślinach uprawnych. Oprócz tego, gorczyca polna konkuruje z roślinami uprawnymi o składniki odżywcze, ograniczając ich wzrost i rozwój, co prowadzi do obniżenia plonów.

Jak zapobiegać rozwojowi gorczycy polnej w uprawach?

Aby zapobiec rozwojowi gorczycy polnej, należy dbać o odpowiednią agrotechnikę oraz regularnie monitorować uprawy. Jako działania profilaktyczne można stosować odpowiednie zabiegi agrotechniczne. Oprócz tego należy zwrócić uwagę na gęstość siewu, nawożenie gleby, a także stosowanie płodozmianów. Oprócz tego niezbędna jest skuteczna ochrona herbicydowa.
Skutecznie przeciwdziałanie występowaniu gorczycy polnej polega w dużej mierze na prowadzeniu działań profilaktycznych i monitoringu pól. Regularna kontrola upraw, a także prawidłowe i wczesne rozpoznanie chwastów, umożliwia szybką reakcję w postaci zastosowania odpowiednich zabiegów herbicydowych.

Skuteczne herbicydy do zwalczania gorczycy polnej

W przypadku wystąpienia gorczycy polnej na plantacjach roślin uprawnych zaleca się stosowanie zabiegów chemicznych odpowiednio dobranymi środkami ochrony roślin z grupy herbicydów. Dobrze dobrane i sprawdzone preparaty herbicydowe, mogą znacząco ograniczyć występowanie gorczycy polnej na plantacji.

Jednym z polecanych herbicydów zwalczających gorczycę polną jest preparat Basagran^® 480 SL, oparty o substancję aktywną bentazon. Skutecznie eliminuje chwasty w roślinach okopowych, strączkowych, kukurydzy, soi, traw nasiennych.

PONTOS^® to kolejny produkt herbicydowy dedykowany ochronie warzyw, roślin strączkowych, kukurydzy, roślin okopowych i traw nasiennych. Środek ten zawiera w składzie dwie substancje aktywne, do których należą flufenacet oraz pikolinafen.

Stomp^® Aqua 455 CS oparty na pendimetalinie jest kolejnym herbicydem stosowanym do zwalczania gorczycy polnej w uprawach warzywniczych. Środek zawiera wysokie stężenie substancji aktywnej, zawartej w mikrokapsułkach.

W jakich uprawach występuje gorczyca polna?

Ze względu na niską tolerancję wobec przymrozków, gorczyca polna jest chwastem występującym głównie w uprawach jarych roślin uprawnych. Z chwastem tym mamy najczęściej do czynienia w takich uprawach jak: zboża jare, rzepak jary, kukurydza, rośliny okopowe, rośliny strączkowe, rośliny strączkowe.

Przyczyny rozwoju gorczycy?

Gorczyca polna rozwija się na stanowiskach żyznych, gliniastych, zasobnych w składniki mineralne. Najlepiej rozwija się w glebach bogatych w wapń. Nie bez znaczenia jest odczyn pH gleby. Zasadowy i obojętny najlepiej sprzyja wzrostowi i rozwojowi rośliny. Występowanie gorczycy polnej w uprawach sprzyja występowaniu wielu groźnych chorób i szkodników.

Bibliografia

• Domaradzki, K., & Jezierska-Domaradzka, A. (2012). Najgroźniejsze chwasty buraków (cz. 8). Blekot pospolity i gorczyca polna. Poradnik Plantatora Buraka Cukrowego, (1).
• Domaradzki, K., & Jezierska-Domaradzka, A. (2015). Jaki to chwast? Podobne, lecz nie takie same (cz. 3) Gorczyca polna, rzodkiew świrzepa, samosiewy rzepaku. Poradnik Plantatora Buraka Cukrowego, (4).
• Rola, H., & Gołębiowska, H. (1991). Wpływ gorczycy polnej (Sinapis arvensis) na plonowanie pszenicy jarej w zależności od stopnia zachwaszczenia, poziomu nawożenia azotem i ilosci wysiewu. Pamiętnik Puławski, 99.
• Paradowski, A. (2005). Chwasty groźne lokalnie. Agrotechnika. Poradnik Rolnika, 6, 38-42.
• Matyjaszczyk, E., & Dobrzański, A. (2016). Zachwaszczenie upraw szpinaku i problemy z jego ograniczaniem. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 84(2), 103-113.
• Gołębiowska, H., Snopczyński, T., Domaradzki, K., & Rola, H. (2015). Zmiany w zachwaszczeniu kukurydzy w południowo- zachodnim rejonie Polski w latach 1963-2013. Progress in Plant Protection, 55(3).
• Rola, H. (1989). Ekonomiczne uzasadnienie stosowanie herbicydów w zbożach. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 363.
• DlA buRAkA, C. (2011). Odchwaszczanie buraka ćwikłowego. HASŁO OGRODNICZE, 118.