Chowacz brukwiaczek [Ceutorhynchus napi]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy roślin kapustowatych (w szczególności rzepaku ozimego). Szkodliwość bezpośrednia Ceutorhynchus napi polega na uszkadzaniu łodyg rzepaku, powodując ich wyginanie w kształt litery „S” oraz pękanie już we wczesnym stadium dojrzewania, co prowadzi do zmniejszenia plonu nasion rzepaku. Ponadto uszkodzenia powodowane przez larwy szkodnika stanowią bramę wejściową dla sprawców chorób grzybowych, m.in. dla suchej zgnilizny kapustnych, zgnilizny twardzikowej oraz szarej pleśni.

Okres wykrywania

Nalot szkodnika na plantacje rzepaku następuje wczesna wiosną (w sprzyjających warunkach nawet w drugiej połowie lutego) przy temperaturze gleby od 5 do 7°C i temperaturze otoczenia od 10 do 12°C. Takie warunki najczęściej przypadają na fazę rozwoju rzepaku BBCH 20-29. Dorosłe osobniki pojawiają się pod koniec czerwca i na początku lipca. Przy spadku temperatur i pojawiającym się zachmurzeniu szkodniki przestają być aktywne i chowają się. Znaczne straty powstałe w wyniku uszkodzeń powodowanych przez chowacza brukwiaczka mogą wystąpić szczególnie w latach, kiedy rzepak jest słabo rozwinięty, najczęściej po ostrych zimach oraz w okresie wiosennej suszy.

Opis szkodnika

Chowacz brukwiaczek to chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych. Szkodnik ten jest największym z chowaczy, które występują w uprawie rzepaku ozimego. Dorosłe formy szkodnika mają ciało długości od 3,2 do 4 mm barwy szarej. Głowa chowacza brukwiaczka jest wydłużona, a cienki ryjek wygięty jest do dołu. Larwy szkodnika długości 7 mm i barwy żółtawobiałej pozbawione są odnóży, a ich rozwój trwa ok. 40 dni. Głowa larw na początku jest barwy czarnej, jednak z czasem zmienia kolor na żółtobrązowy z charakterystyczną szczeciną widoczną w górnej części. Larwy są stadium szkodliwym, żerującym wewnątrz pędów rzepaku do końca wegetacji. Dorosłe chrząszcze pojawiają się po zbiorach rzepaku ozimego, żerując wówczas na chwastach kapustowatych lub samosiewach rzepaku, poszukując następnie miejsca do zimowania. Szkodnik wykształca jedno pokolenie w ciągu roku.

Pierwsze objawy żerowania szkodnika widoczne są w postaci ukłuć na łodydze wielkości ok. 1 mm, które początkowo są śluzowate. Z czasem wokół nich pojawia się otoczka barwy białej.

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian,
• resztki pożniwne,
• obecność chwastów kapustowatych w innych sąsiadujących uprawach,
• sucha wiosna.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• rozszerzenie płodozmianu,
• usuwanie resztek pożniwnych,
• siew w optymalnych terminach agrotechnicznych,
• izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych,
• wysiew odmian późno wznawiających wiosenną wegetację,
• eliminacja chwastów kapustowatych,
• monitoring plantacji przy pomocy żółtych naczyń, które ustawia się w odległości przynajmniej 20 m od brzegu pól.