Chowacz czterozębny [Ceutorhynchus pallidactylus]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy roślin kapustowatych (w szczególności rzepaku ozimego). Szkodliwość Ceutorhynchus pallidactylus polega na uszkadzaniu łodyg rzepaku, prowadząc do ich osłabienia i łamania przy silniejszym wietrze, co ostatecznie prowadzi do obniżki plonu nawet o 20%. Uszkadzane łodygi stają się również podatne na wtórne porażenie przez sprawców chorób. Wydrążone w dolnej części łodygi otwory stanowią bramę dla wtórnych infekcji wywoływanych przez suchą zgniliznę kapustnych, zgniliznę twardzikową, szarą pleśń oraz wertycyliozę.

Okres wykrywania

Pojawienie się szkodnika uzależnione jest od przede wszystkim od występujących warunków pogodowych, w tym głównie od temperatury powietrza. Jako graniczne przyjmuje się trzy noce z temperaturą powietrza powyżej 7°C. Od tego momentu żerowanie szkodników nasila się, co może prowadzić do znacznych strat na plantacji.

Opis szkodnika

Chowacz czterozębny to chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych. Ciało szkodnika jest barwy brązowej z charakterystycznym szarozielonym odcieniem łuskowato owłosionym i ma długość od 2,5 do 3 mm. Na górnej stronie między pokrywami skrzydeł, przy przedpleczu widoczna jest charakterystyczna jasna plamka, odróżniająca ten gatunek od pozostałych chowaczy. Odnóża szkodnika są czerwonożółte lub rdzawąbrązowe. Ryjek samca jest cały owłosiony, natomiast samica ma ryjek owłosiony tylko w części nasadowej. Jaja szkodnika są owalne, barwy białej, długości do 0,5 mm. Z kolei larwy są beznogie, białawe, zakrzywione do wewnątrz o długości do 5 mm. Poczwarki są białe o długości do 4 mm. Szkodnik rozwija jedno pokolenie w ciągu roku. Formą zimującą się dorosłe chrząszcze, a miejscem ich zimowania jest gleba lub warstwa ściółki, której grubość wynosi ok. 8 cm. W okresie wczesnej wiosny początkowo szkodnik pojawia się na chwastach kapustowatych, a na przełomie marca i kwietnia przelatuje na rzepak (najczęściej kilka dni po chowaczu brukwiaczku). W kwietniu samice składają jaja (w ilości do 4) w nerwach głównych albo w ogonkach liściowych.

Larwy szkodnika początkowo żerują w nerwach głównych, a następnie przemieszczają się do łodygi, gdzie żerują w kierunku korzenia. Po miesiącu żerowania larwy wydostają się przez wygryziony w łodydze otwór i przemieszczają się do gleby, gdzie następuje ich przepoczwarczenie. Dorosłe osobniki pojawiają się na przełomie czerwca i lipca, gdzie po krótkim żerowaniu na kapustowatych rozpoczynają poszukiwania kryjówek do zimowania.

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian,
• obecność chwastów kapustowatych,
• sucha wiosna,
• resztki pożniwne.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• staranne przyoranie resztek pożniwnych,
• rozszerzenie płodozmianu,
• izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych,
• wysiew odmian późno wznawiających wegetację,
• monitoring plantacji przy pomocy żółtych naczyń, które ustawia się w odległości przynajmniej 20 m od brzegu pól,
• eliminacja chwastów kapustowatych.