Oprzędziki [Sitona sp.]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy roślin motylkowatych (zwłaszcza bobu, bobiku, grochu). Charakter i zakres szkód, jakie powodują oprzędziki zależy przede wszystkim od liczebności i terminu pojawienia się szkodników na plantacji, a także od fazy rozwojowej roślin. Szkodniki największe zagrożenie stanowią w okresie od wschodów roślin do fazy 6 liści. Żerowanie w fazie wschodów powyżej 20 chrząszczy/m2 uprawy roślin motylkowatych powoduje obniżkę plonu nawet o 30%.

Okres wykrywania

Zwiększonej liczebności szkodników na plantacji roślin motylkowatych można spodziewać się w warunkach ciepłej i suchej pogody w okresie wiosennym.

Opis szkodnika

Oprzędziki to chrząszcze z rodziny ryjkowcowatych. Szkodniki dorastają do 4-8 mm długości i posiadają ciało barwy szarobrunatnej. Ryjek oprzędzików jest słabo zaznaczony, a głowa wydłużona. To szkodniki obligatoryjne. Samice składają jaja w pobliżu szyjki korzeniowej roślin. Z jaj wychodzą beznogie larwy z wyraźnie zaznaczoną głową i żerują na brodawkach korzeniowych, uszkadzając je i ograniczając wiązanie azotu atmosferycznego. Formą zimującą są chrząszcze, a miejscem ich zimowania są plantacje roślin motylkowatych. Na roślinach bobowatych najczęściej spotkać można oprzędzika pręgowanego oraz oprzędzika wielożernego. Szkodniki te żywią się organami wegetatywnymi roślin. Żerując, uszkadzają lub całkowicie niszczą kiełki wschodzących roślin. Wygryzają również brzegi blaszki liściowej w postaci charakterystycznego ząbkowania. Szczególnie duże straty mogą powodować wczesną wiosną, podczas upalnej i suchej pogody. Na straty w największym stopniu narażone są jednoroczne rośliny motylkowate. Konsekwencją żerowania osobników dorosłych oraz postaci larwalnych jest gorszy rozwój roślin, problemy z kwitnieniem i wytwarzaniem strąków, co prowadzi do spadku plonu.

Próg szkodliwości dla szkodnika stanowi 10% roślin z uszkodzonymi (ząbkowanymi) liśćmi na obrzeżu plantacji.

Wzmożone występowanie

• pozostawione na polu resztki roślinne,
• stosowanie niezaprawionego materiału siewnego,
• zbyt późny termin siewu,
• niewłaściwy płodozmian.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• lustracje pod kątem obecności szkodnika prowadzone od wschodów roślin,
• właściwy płodozmian – unikanie uprawy motylkowatych po sobie,
• zabiegi agrotechniczne, których celem jest niszczenie resztek roślinnych – podorywka, orka głęboka,
• zaprawiony materiał siewny,
• możliwie wczesny siew nasion,
• gęsty siew nasion,
• zachowanie izolacji przestrzennej od innych upraw roślin motylkowatych.