Słodyszek rzepakowy [Brassicogethes aeneus]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach plantacji nasiennych warzyw kapustnych, rzepaku, rzepy, rzepiku, gorczycy oraz roślin ozdobnych. Szkodliwość Brassicogethes aeneus polega na żerowaniu larw na pąkach kwiatowych oraz na zalążkach kwiatów i owoców, co prowadzi do ich usychania i opadania. Straty powstałe w wyniku żerowania szkodnika w niektórych latach mogą sięgnąć nawet 80% plonu.

Okres wykrywania

Przy temperaturze gleby ok. 10°C szkodniki opuszczają miejsca zimowego spoczynku, przenosząc się na kwiaty barwy żółtej (jaskier, mniszek). Termin nalotu słodyszka na uprawy rzepaku ozimego jest różny w poszczególnych latach i może trwać do kilkunastu tygodni. Naloty szkodnika na plantacje rzepaku następują w marcu lub kwietniu, gdy temperatura powietrza przekroczy wartość 15°C i w zależności od przebiegu pogody mogą trwać aż do maja. Najczęściej loty chrząszczy zaczynają się w momencie, gdy rzepak jest na początku fazy zwartego pąka. W przypadku znacznego ochłodzenia owady chowają się do swoich kryjówek.

Opis szkodnika

Słodyszek rzepakowy to chrząszcz z rodziny łuszczykowatych o długości ciała do 2,5 mm, które jest czarne z metalicznym połyskiem barwy granatowej lub ciemnozielonej. Czułki szkodnika są buławkowate, 3-członowe. Jaja słodyszka rzepakowego są wydłużone, długości do 0,5 mm, owalne, barwy białej, a larwy barwy białej posiadają ciemniejszą głowę oraz 3 pary odnóży i osiągają długość do 4 mm. Zimują formy dorosłe, a miejscem ich zimowania są: gleba, darń, ściółki, miedze, a także miejsca zakrzewione i zadrzewione. Stadium szkodliwym są chrząszcze, które w fazie pąkowania nadgryzają pąki u nasady. Samice uszkadzają pąki kwiatowe, a następnie w maju składają w nich jaja - pojedynczo lub po kilka w liczbie nawet 200. Larwy rozwijają się przez okres od 2 do 5 tygodni. Dojrzałe larwy zagrzebują się, a następnie przepoczwarczają w glebie.

Pod koniec czerwca pojawiają się chrząszcze kolejnego pokolenia, które po krótkim okresie żerowania pod koniec czerwca przylatują do zimowych kryjówek. W ciągu roku występuje jedno pokolenie szkodnika.

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian,
• niewłaściwie dobrany materiał siewny,
• pozostawione resztki pożniwne,
• zachwaszczona plantacja, zwłaszcza chwastami z rodziny kapustowatych,
• niewłaściwe nawożenie plantacji.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego - szczególnie wcześnie i równomiernie zakwitających odmian mieszańcowych, wyróżniających się większą zdolnością do regeneracji uszkodzeń w porównaniu do odmian populacyjnych,
• staranne przyoranie resztek pożniwnych,
• zbilansowane nawożenie,
• regularne lustracje plantacji pod kątem obecności szkodnika,
• ograniczanie zachwaszczenia, szczególnie chwastami z rodziny kapustowatych (stulicha psia, tasznik, tobołki polne, gorczyca polna) oraz samosiewami rzepaku,
• izolacja przestrzenna upraw od innych plantacji rzepaku i innych kapustowatych,
• rozszerzenie płodozmianu.