Skrzypionki [Oulema sp.]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy zbóż na terenie całej Polski. Szkodliwość Oulema sp. polega na obniżeniu wielkości plonu nawet do 40% oraz na spadku jakości ziarna.

Okres wykrywania

Skrzypionki w zbożach zaobserwować można już od końca fazy kwitnienia, kiedy drugi i trzeci liść podflagowy jest zielony, aż do fazy dojrzałości mlecznej ziarniaków. Żer skrzypionek może być bardzo niebezpieczny, szczególnie w okresie suszy.

Opis szkodnika

Chrząszcze zimują w ściółce, darni, trawach, krzewach lub w zagłębieniach między korzeniami. W okresie wiosennym, kiedy temperatura powietrza przez okres 2-3 dni przekracza 10°C, szkodniki przelatują na rośliny żywicielskie – jęczmień, pszenicę, pszenżyto i owies, a w mniejszym stopniu również na żyto. Samie składają jaja od połowy maja do połowy czerwca. Jedna samica może złożyć od 200 do 300 jaj. Jaja składane są na górnej stronie blaszki liściowej wzdłuż nerwów pojedynczo lub w skupiskach po kilka jaj w pojedynczym rzędzie. Po złożeniu jaj chrząszcze giną. Po ok. dwóch tygodniach z jaj wylęgają się larwy (będące stadium szkodliwym), które żerując na liściach uszkadzają ich tkankę miękiszową, z kolei skórka dolna pozostaje nieuszkodzona. W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie szkodnika.

W Polsce spotkać można dwa gatunki skrzypionek: zbożową oraz błękitek. Chrząszcz skrzypionki zbożowej posiada czarną główkę oraz czerwonawe odnóża, a ciało tego gatunku owada osiąga długość do 6 mm, z kolei skrzypionka błękitek jest w całości niebieskozielona i nieco mniejsza od skrzypionki zbożowej - jej ciało osiąga zwykle długość od 4 do 5 mm. Larwy skrzypionki zbożowej przepoczwarczają się jeszcze w glebie.

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian zbożowy (także kukurydza),
• nieracjonalne nawożenie,
• pozostawione na polu resztki pożniwne

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• staranne przyoranie słomy zbóż i kukurydzy,
• izolacja przestrzenna od innych roślin zbożowych,
• rozszerzenie płodozmianu,
• zabiegi profilaktyczne niszczące larwy i poczwarki – kultywatorowanie, bronowanie,
• dbanie o populację naturalnych drapieżców szkodników,
• zrównoważony program nawożenia plantacji roślin zbożowych wpływający na zdrowotność roślin oraz ich potencjał obronny, a także zdolności regeneracyjne.