Pryszczarek kapustnik [Dasineura brassicae]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy roślin kapustnych (głownie w rzepaku jarym i ozimym, gorczycy, brukwi, rzodkwi oraz rzodkiewce). Szkodliwość Dasineura brassicae polega na wysysaniu soków roślinnych, co prowadzi do żółknięcia, deformacji, nabrzemiewania lub kurczenia się łuszczyn, co z kolei powoduje osypywanie się nasion i samosiewów. Uszkodzenia łuszczyn zwiększają ryzyko wystąpienia chorób grzybowych: szarej pleśni, suchej zgnilizny kapustnych oraz czerni krzyżowych. Masowe pojawy szkodnika mogą doprowadzić do obniżki plonu nawet do 50%.

Okres wykrywania

Największe ryzyko pojawienia się szkodnika na plantacji i jednocześnie wystąpienia największych szkód istnieje podczas suchej i upalnej pogody w okresie kwitnienia i początku rozwoju łuszczyn. Chłody i opady deszczu wpływają niekorzystnie na szkodnika.

Opis szkodnika

Pryszczarek kapustnik to drobna muchówka z rodziny pryszczarkowatych. Samce mają ciało długości do 1,5 mm. Samice są większe od samca i długość ich ciała dochodzi do 2,2 mm. Tułów szkodnika jest brązowy, a odwłok koloru czerwonego lub żółtego. Odnóża podobne są do odnóży komara, a 15 lub 16-członowe czułki wygięte są do tyłu. Larwy pozbawione głowy i odnóży początkowo są szkliste, z czasem stają się białe lub żółtobiałe i dorastają do długości ok. 2 mm. Bobówka osiąga długość do 1,3 mm. Stadium szkodliwym są larwy, które żerując wewnątrz łuszczyn wysysają soki z nasion i wewnętrznych ścian łuszczyn. W trakcie sezonu pryszczarek kapustnik wytwarza 3 lub 4 pokolenia, a rozwój każdego z pokoleń trwa ok. 3-4 tygodni. Formą zimującą jest larwa w kokonie ziemnym, a miejscem zimowania jest gleba do głębokości nawet 10 cm. Samice składają jaja do uszkodzonych przez chowacza podobnika łuszczyn. Po ok. 2-3 tygodniach dochodzi do ich pękania, w wyniku czego larwy spadają na podłoże, gdzie dostając się do gleby przepoczwarczają się. Wylot następuje na przełomie kwietnia i maja, w czasie kwitnienia rzepaku.

Szkody wyrządzane są głównie przez pierwsze pokolenie i skupiają się często na obrzeżach pól rzepaku. W ciągu roku występują 3 pokolenia szkodnika.

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian,
• resztki pożniwne,
• niewłaściwe nawożenie,
• zwiększone nasilenie chowaczy
• zachwaszczenie plantacji.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• staranne przyoranie resztek pożniwnych,
• eliminacja zachwaszczenia,
• wysiew późnych odmian rzepaku,
• zrównoważone nawożenie,
• izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych,
• eliminacja chowaczy, powodujących uszkodzenia łuszczyn,
• stosowanie biostymulatorów powodujących wzrost lignin, a także celulozy w tłuszczach, co zmniejsza uszkodzenia powodowanie przez szkodnika,
• rozszerzenie płodozmianu.