Herbicydy selektywne – czym są i kiedy je stosować? Jak działają i w jakich uprawach ich używać?

Zabieg herbicydowy dostosowany do obecnych na naszej plantacji gatunków chwastów przy uprawie zbóż umożliwi efektywne ograniczanie konkurencji dla roślin uprawnych. Wybiórcze działanie środków w konkretnych gatunkach zbóż, bez narażenia na ich uszkodzenie, umożliwiają herbicydy selektywne.

Czym są herbicydy selektywne?

Herbicydy selektywne charakteryzuje działanie jedynie na gatunki chwastów z zachowaniem bezpieczeństwa dla roślin uprawnych. Ich stosowanie ukierunkowane jest na konkretne zagrożenie poszczególnymi gatunkami roślinności niepożądanej, dlatego można się spotkać również z nazwą „herbicydy wybiórcze”. Herbicydy selektywne przeznaczone są do eliminacji chwastów w określonych gatunkach roślin uprawnych. Odmienne działanie obserwuje się u herbicydów nieselektywnych, zwanych totalnymi.

Jak działają herbicydy selektywne?

Wybiórcze działanie herbicydów selektywnych umożliwia ich szerokie zastosowanie w uprawach. Selektywność środków chwastobójczych może dotyczyć kwestii:

• fizjologicznych – działanie preparatu zależy od różnych procesów, które warunkują aktywność lub rozkład herbicydu; rośliny różnią się bowiem szybkością absorbowania substancji aktywnych – u chwastów wnikanie zachodzi znacznie szybciej i efektywniej, co umożliwia ich zwalczanie; ponadto rośliny uprawne mają możliwość wiązania w cytoplazmie lub przekierowania jej w inne miejsce, co nie wpłynie na kondycję uprawy,
• morfologicznych – chodzi o cechy budowy roślin w zakresie ułożenia liści, obecność woskowego nalotu lub innych mechanizmów obronnych itp., co stanowi utrudnienie w dotarciu herbicydu do powierzchni liści i wywarcia wpływu na uprawę,
• metabolicznych – kwestia ta odnosi się do zdolności roślin do spowolnienia lub uniemożliwienia działania herbicydu, dzięki czemu uprawa wykazuje mniejszą lub większą tolerancję na dany środek; polega to na metabolizowaniu i przekształcaniu substancji w nieszkodliwe metabolity przez rośliny uprawne.

Skuteczność herbicydów selektywnych w uprawach zbóż

W trakcie zabiegów ochronnych zdarzają się sytuacje, w których dochodzi do uszkodzenia roślin w wyniku działania herbicydu. Można z tego wnioskować, że wówczas selektywność nie zdała egzaminu. Jest ona jednak mechanizmem złożonym, na który wpływ mają liczne czynniki. Tymi determinującymi skuteczność herbicydów selektywnych są:

czynniki fizyczne:

• dawka herbicydu,
• umieszczenie herbicydu w glebie względem nasion rośliny uprawnej,

czynniki biologiczne:

• budowa morfologiczna roślin uprawnych, ilość transportowanego herbicydu i szybkość tego procesu, zróżnicowane tempo i stopień detoksykacji substancji aktywnej, zmienione i nieaktywne miejsce działania,

warunki siedliska:

• temperatura,
• wilgotność względna powietrza,

inne:

• wykorzystanie sejfnerów.

Herbicyd selektywny na chwasty dwuliścienne w zbożach

Aplikacja herbicydów selektywnych jest podstawowym sposobem na zwalczanie chwastów dwuliściennych. Najlepszym terminem ograniczania zachwaszczenia gatunkami dwuliściennymi jest okres od fazy kiełkowania do wytworzenia przez chwasty 5–6 liści.

Silna konkurencja chwastów dwuliściennych w uprawie zbóż wynika z tempa rozwoju tych pierwszych, który góruje nad uprawianymi gatunkami. Ponadto chwasty wiosenną wegetację rozpoczynają znacznie szybciej niż zboża, co negatywnie wpływa na kondycję roślin uprawnych i ich potencjał plonotwórczy. Do najbardziej uciążliwych chwastów dwuliściennych w zbożach można zaliczyć: chabra bławatka, mak polny, przytulię czepną, fiołka polnego, chwasty rumianowate, ostrożnia polnego, samosiewy rzepaku oraz przetaczniki.

Zwalczanie chwastów za pomocą herbicydów selektywnych

Herbicydy selektywne to jedna z najczęściej wybieranych grup środków chwastobójczych. Wśród dostępnych rozwiązań do ochrony zbóż znajdują się Biathlon^® 4D i Mover® 75 WG. Są to herbicydy wybiórcze o działaniu układowym, przeznaczone do stosowania nalistnego.

Biathlon^® 4D

• substancjami aktywnymi są tritosulfuron (pochodne sulfonylomocznika) i florasulam (pochodne triazolopirymidyn), które są zaliczane do inhibitorów działania syntazy acetylomleczanowej,
• działanie Biathlon^® 4D zakłóca syntezę białek, co prowadzi do zahamowania wzrostu i rozwoju chwastów,
• zaleca się zastosowanie preparatu z adiuwantem Dash^® HC.

Mover^® 75 WG

• substancją czynną jest piroksysulam (związek z grupy triazolopirymidyn),
• działanie preparatu polega na blokowaniu działania enzymów syntezy aminokwasów, co powoduje zatrzymanie syntezy aminokwasów w chwastach,
• w efekcie działania herbicydu selektywnego Mover® 75 WG na chwastach powstają chlorozy prowadzące do licznych nekroz, zahamowania wzrostu i zamierania roślin niepożądanych po 2–3 tygodniach; okres zamierania może jednak ulec wydłużeniu nawet do 6–9 tygodni z powodu niższych temperatur,
• Mover® 75 WG jest selektywnym herbicydem na dwuliścienne chwasty oraz rośliny jednoliścienne, takie jak: miotła zbożowa, wyczyniec polny i życica trwała.

Połączenie Biathlonu® 4D i Mover® 75 WG jest rekomendowanym rozwiązaniem w uprawie zbóż ozimych (z wyjątkiem jęczmienia ozimego). Dawka zalecana w tym rozwiązaniu herbicydowym wynosi: Biathlon^® 4D 50 g/ha + Mover® 75 WG 120 g/ha + Dash^® HC 0,5 l/ha. Zabieg może być wykonywany już w temperaturze 5°C, do fazy BBCH 31. Co ważne, rozwiązanie to jest skuteczne nawet przy odnotowaniu opadów godzinę po zabiegu.