Jak zwalczyć rdzę w pszenicy ozimej i innych zbożach?
Rdza w zbożu w zmiennym nasileniu występuje co roku we wszystkich fazach wzrostu roślin. Łagodna zima i pogodna jesień z opadami deszczu oraz ciepła i wilgotna wiosna sprzyjają jej rozwojowi. W tym sezonie można więc spodziewać się nasilenia zagrożenia ze strony rdzy zbóż, wśród których największe znaczenie gospodarcze ma rdza brunatna.
Rdza brunatna w pszenicy – występowanie
Rdza brunatna pszenicy, powodowana przez Puccinia recondita f.sp. tritici występuje we wszystkich rejonach uprawy tego zboża, zarówno formy ozimej, jak i jarej. Rozwojowi patogenu sprzyja ciepła aura. Optymalna temperatura wynosi w dzień 12–24°C, zaś w nocy 5–12°C. Do infekcji potrzebna jest także wysoka wilgotność – wystarczy kropla rosy oraz powyżej 5 godzin nasłonecznienia. Oprócz odpowiednich warunków termicznych i wilgotnościowych rozwojowi rdzy brunatnej sprzyjają:
- uprawa odmian podatnych na chorobę,
- wystąpienie objawów choroby w poprzednim sezonie,
- uproszczenia uprawowe oraz gęsty siew,
- intensywne nawożenie azotem,
- szybkie i sprawne rozprzestrzenianie się zarodników letnich na znaczne odległości wraz z prądami powietrza.
Rdza brunatna stanowi zagrożenie także dla upraw pszenżyta i żyta (sprawca P. recondita f.sp. secalis). W uprawie jęczmienia z kolei występuje rdza jęczmienia (Puccinia hordei).
Jakie są objawy rdzy zbóż?
Już jesienią i po ruszeniu wiosennej wegetacji na górnej stronie blaszek liściowych, niekiedy w pochwach liściowych i na źdźbłach pojawiają się pojedyncze uredinia, których z czasem przybywa. Rozmieszczone pasowo, poduszeczkowate, rdzawobrunatne, nieco wydłużone skupienia urediniospor – zarodników letnich – są cechą rozpoznawczą rdzy brunatnej. Wczesne porażenie prowadzi do zasychania i zamierania liści, a urediniospory stanowią źródło infekcji wtórnych. Pod koniec wegetacji na liściach widoczne są czarnobrązowe skupienia zarodników jesiennych – teliospor.
Jakie straty może powodować rdza brunatna w zbożach?
Grzyby rdzawnikowe powodują duże szkody w uprawie zbóż. Szacuje się, że straty w plonach na plantacjach nieprawidłowo chronionych przekraczać mogą nawet 50%. Negatywny wpływ rdzy zbóż na produkcję polega przede wszystkim na niszczeniu aparatu asymilacyjnego roślin, a przez to ograniczeniu intensywności fotosyntezy, przy jednoczesnym zwiększeniu nasilenia transpiracji i oddychania.
Zapobieganie rdzy w pszenicy ozimej i innych zbożach
Działania profilaktyczne, ograniczające wystąpienie rdzy na zbożu obejmują m.in.:
- uprawę odmian o zwiększonej odporności,
- zrównoważone nawożenie azotowe,
- wykonywanie podorywki i głębokiej orki jesiennej – zabiegów niszczących samosiewy, na których rozwijać mogą się urediniospory,
- unikanie siewu pszenic ozimych w sąsiedztwie pszenic jarych.
Kiedy i jak stosować zabiegi przeciwko rdzy w zbożach?
Zwalczanie rdzy brunatnej zbóż polega na wykorzystaniu metod agrotechnicznych, hodowlanych i chemicznych. Warto jednak przypomnieć, że zabiegi chemicznej ochrony roślin należy wykonywać dopiero wtedy, gdy inne sposoby okażą się nieskuteczne a próg ekonomicznej szkodliwości choroby – przekroczony. Zwalczanie rdzy brunatnej jest konieczne jeżeli:
- w fazie krzewienia (BBCH 21–29) porażonych jest 10–15% liści,
- w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 30–39) porażonych jest 10% źdźbeł,
- w fazie kłoszenia objawy widoczne są na liściu flagowym lub podflagowym.
Jak skutecznie zwalczyć rdzę w pszenicy ozimej?
Rdza brunatna w pszenicy, pszenżycie oraz życie stanowi w ostatnich latach coraz większe zagrożenie. Przyczyną tego są przede wszystkim globalne zmiany klimatyczne i ocieplanie się atmosfery ziemskiej. Tylko zastosowanie odpowiedniego fungicydu po zauważeniu przekroczeniu progu szkodliwości choroby pozwala na uratowanie plonu. Warto więc stosować rozwiązania sprawdzone i cenione przez producentów, o szerokim oknie aplikacji i spektrum zwalczanych chorób, działających długotrwale i ekonomicznych w użyciu. Takim fungicydem jest Daxur®.
Rdza brunatna pszenicy jest „trudnym” przeciwnikiem, ale fungicyd Daxur® wielotorowo niszczy sprawcę choroby. Bazuje bowiem na dwóch substancjach czynnych o różnych mechanizmach działania układowego i translaminarnego, które stosowane są zarówno zapobiegawczo, interwencyjnie i wyniszczająco.
- Revysol® (mefentriflukonazol – triazol) nie tylko 100 razy silniej niż standardowy triazol łączy się z patogenem, działa w szerokim zakresie temperatury, ale też błyskawicznie pobierany jest przez tkanki roślinne. Zyskuje dzięki temu wyjątkową odporność na zmywanie przez deszcz.
- Krezoksym metylowy (strobiluryna) ogranicza wydzielanie etylenu, dzięki czemu kondycja roślin w warunkach stresu jest stabilna. Daxur® zapewnia więc roślinom także pozytywny efekt fizjologiczny.
Ponadto ten fungicyd zwalcza nie tylko rdzę na pszenicy, ale również szerokie spektrum chorób aparatu asymilacyjnego i podstawy źdźbła. Dzięki temu stosowany może być zarówno w zabiegu T1, jak i T2. Zwalcza choroby zagrażające zbożom zarówno na początku wegetacji, jak i w okresie późniejszym. Daxur® użyć można dwa razy w sezonie. W pszenicy ozimej i jarej, pszenżycie i życie zaleca się Daxur® w dawce 0,8 l/ha od początku fazy strzelania w źdźbło do końca fazy kwitnienia (BBCH 30–69), a w wypadku jęczmienia do końca fazy rozwoju kłosa w pochwie liściowej, gdy widoczne są pierwsze ości (BBCH 30–49).
