Ochrona ziemniaka przed zarazą ziemniaczaną
Uprawy zbożowe i rzepak są już na finiszu, jednak dla ziemniaków rozpoczyna się ważny okres, w którym ochrona fungicydowa staje się niezbędna. Jednym z najważniejszych zagrożeń dla ziemniaka jest Phytophthora infestans, czyli organizm grzybopodobny będący sprawcą zarazy ziemniaka. Odpowiednio dobrana ochrona ziemniaka przed zarazą będzie miała istotny wpływ na powodzenie naszej uprawy.
Choroby grzybowe ziemniaka: zaraza ziemniaczana
Zaraza ziemniaka pojawia się w tej uprawie każdego roku. Wśród chorób grzybowych ziemniaka ma ona największe znaczenie gospodarcze. W zależności od występujących w danym sezonie warunków atmosferycznych jej przebieg może być zróżnicowany. Dodatkowo populacja P. infestans ciągle się zmienia, co wiąże się z pojawianiem się licznych ras fizjologicznych. Patogen cechuje przy tym występowanie dwóch typów kojarzeniowych: A1 i A2, które różnicuje sposób rozmnażania.
Obecnie w Polsce notowane są oba typy, co powoduje powstawanie osobników o nowych cechach, wpływających na zwiększenie chorobotwórczości lub wykształcania przez patogen odporności na środki stosowane na zarazę ziemniaka. Cykl rozwojowy zarazy jest powiązany z warunkami w czasie wegetacji.
Pierwotne infekcje dokonywane są przez zarodniki sporangialne, których najintensywniejszy rozwój można obserwować w temperaturze 21°C i przy wilgotności sięgającej 100%. Po przedostaniu się na rośliny najważniejsza jest temperatura, która będzie determinować epidemiczne występowanie zarazy. Przekształcenie zarodników sporangialnych w zarodnie pływkowe ma miejsce w zakresie temperatur 12–18°C. Natomiast powyżej 18°C z zarodników wyrastają strzępki infekujące tkanki roślin. Zdecydowanie groźniejsze dla plantatorów są warunki poniżej 18°C, ponieważ wykształcona zarodnia pływkowa zawiera ok. 10 zarodników pływkowych mogących dokonać infekcji, co przyczynia się do zwiększenia ilości materiału infekcyjnego oraz przyspieszenia rozwoju zarazy ziemniaczanej.
Zaraza ziemniaka – symptomy i zwalczanie
Pierwsze oznaki rozwijającej się zarazy ziemniaka można dostrzec na wierzchołkach i brzegach liści. Początkowo są to małe wodniste plamy, które w sprzyjających warunkach wilgotnościowych i temperaturowych powiększają się, sukcesywnie zajmując całą powierzchnię blaszki liściowej. Symptomy mogą występować również na łodydze, co prowadzi do zajmowania tkanek i nekrozy pędów. Przy wysokiej wilgotności na powierzchni plam po dolnej stronie liści pojawia się delikatny biały nalot grzybni, który w czasie suchej pogody zanika. Natomiast na łodygach utrzymuje się on nawet w warunkach suchych. W czasie zbioru na powierzchni bulw mogą być już widoczne szaro-sine plamy. Rozwój zarazy ziemniaka na bulwach następuje także w trakcie przechowywania. Po przekrojeniu bulw ziemniaka miąższ staje się rdzawy.
Jak zapobiec zarazie ziemniaczanej?
Łatwość i szybkość rozprzestrzeniania się choroby w uprawie ziemniaka sprawia, że ochrona musi być sprecyzowana i konkretna. Oczywiście podstawą w ochronie ziemniaka przed zarazą są zabiegi chemiczne, których stosowanie rozpoczyna się jeszcze przed wystąpieniem objawów. Natomiast liczne metody o charakterze profilaktycznym pomogą zminimalizować szkodliwość zarazy ziemniaka. Do takich rozwiązań należą między innymi:
- sortowanie bulw przed przechowywaniem,
- stosowanie zdrowego, kwalifikowanego materiału sadzeniakowego,- zbiór w czasie suchej i słonecznej pogody,
- wykorzystanie postępu hodowlanego i uprawa odmian o wysokiej tolerancji na chorobę z uwzględnieniem wrażliwości części nadziemnej oraz bulw.
Zabiegi profilaktyczne są wyjątkowo ważnym elementem ochrony ziemniaka przed zarazą, ponieważ przy silnej presji patogenu rozpoczęcie oprysków na zarazę ziemniaka dopiero w momencie pojawienia się pierwszych objawów może okazać się mało skuteczne.
Jakie środki na zarazę ziemniaka zastosować?
Obecnie w rejestrze środków ochrony roślin znajdują się 22 substancje czynne, które można wykorzystać do walki z zarazą. Substancje te należą do 7 grup chemicznych:
Grupa B – blokowanie procesów podziału komórek:
- fluopikolid,
- zoksamid.
Grupa C – zakłócanie procesów oddychania:
- ametoktradyna,
- amisulbrom,
- azoksystrobina,
- cyjazofamid,
- fluazynam,
- piraklostrobina.
Grupa F – zakłócanie syntezy lipidów:
- chlorowodorek propamokarbu,
- oksatiapiprolina.
Grupa G – hamowanie biosyntezy ergosterolu:
- difekonazol.
Grupa H – blokowanie syntezy celulozy w ścianach komórkowych:
- bentiawalikarb,
- dimetomorf,
- mandipropamid,
- walifenalat.
Grupa M – wielokierunkowy mechanizm działania:
- folpet,
- mankozeb,
- metiram,
- miedź,
- miedzi,
- wodorotlenek miedzi.
Grupa U – nieznany mechanizm działania:
- cymoksanil.
Zaraza ziemniaczana – jak ją zwalczyć?
Wykorzystywanie preparatów o podwójnym mechanizmie działania pozwoli na zwiększenie efektywności zabiegu. Fungicydem z innowacyjnym podejściem do uprawy jest Cabrio® Duo 112 EC – produkt BASF z linii AgCelence®. Środek ten przekracza standardowe normy w ochronie przed chorobami, dzięki czemu Cabrio® Duo 112 EC jest znakomitą propozycją do ochrony ziemniaka. Zwalcza zarazę ziemniaka, ale i drugą groźną dla plantacji tych warzyw chorobę – alternariozę.
Cabrio® Duo 112 EC to rozwiązanie stosowane zapobiegawczo oraz interwencyjnie, które działa antysporulacyjnie (czyli przeciw zarodnikowaniu). Zawarte w preparacie substancje aktywne są łatwo pobierane przez rośliny i przemieszczane w przestrzeniach międzykomórkowych, w tym do miejsc nieopryskanych. Odporność na zmywanie fungicydu Cabrio® Duo 112 EC zapewnia gwarancję skutecznej ochrony ziemniaka przed zarazą nawet w razie wystąpienia opadów lub uruchomienia nawadniania godzinę po zabiegu. Dzięki przynależności do linii AgCelence® fungicyd wykazuje jednocześnie zdolność do łagodzenia reakcji stresowych. Ponadto znacząco podnosi odporność na wirusy z uwagi na przyspieszenie syntezy białek obronnych w roślinie. Cabrio® Duo 112 EC zwiększa także wydajność plonowania ziemniaków. Może być stosowany maksymalnie w 3 zabiegach od fazy rozpoczęcia tworzenia liści do fazy zakończenia formowania bulw (BBCH 10–49), każdorazowo w dawce 2,0–2,5 l/ha.
