Substancje czynne w regulatorach wzrostu roślin i ich działanie
Technologia uprawy zbóż obejmuje szereg zabiegów wpływających na ilość i jakość plonu. Ochrona zbóż polega więc nie tylko na walce z agrofagami, ale też na zabezpieczeniu łanu przed wyleganiem i stworzeniu warunków do równomiernego kwitnienia i dojrzewania kłosów. W tym celu stosowane są regulatory wzrostu i rozwoju roślin.
Wyleganie – czym jest i skąd się bierze?
Wyleganie zbóż jest trwałą zmianą w pokroju roślin. Polega na pochyleniu łodyg u podstawy źdźbła lub w międzywęźlach. Prowadzi do strat w plonie przez zakłócenie fotosyntezy, pobierania wody i składników pokarmowych. Zjawisko to zależy od kilku czynników, a jego intensywność od gatunku i fazy rozwojowej zbóż. Do wylegania predysponują:
- uwarunkowania genetyczne – odmiana,
- zabiegi agrotechniczne – zbyt gęsty siew, przenawożenie azotem, ograniczenia w pobieraniu potasu,
- warunki pogodowe – silne wiatry,
- intensywne opady deszczu, gradu,uszkodzenia źdźbła – mechaniczne lub spowodowane przez agrofagi.
Najważniejszym działaniem profilaktycznym, zapobiegającym wyleganiu jest regulacja wzrostu zbóż.
Co decyduje o podatności zboża na wyleganie?
O podatności na wyleganie decyduje kilka cech morfologicznych samych roślin. Są to:
- wysokość źdźbła i długość międzywęźli – im wyższe, tym bardziej podatne na wyleganie,
- grubość źdźbła i międzywęźli – im cieńsze ściany, tym mniejsza stabilność łodyg,
- liczba rozkrzewień – im słabiej rozkrzewione, tym mniej wyrównane i niestabilne,
- masa i długość kłosów – ciężkie kłosy na wiotkiej łodydze sprzyjają „kładzeniu się” łanu.
Rozkrzewienie roślin oraz skrócenie, pogrubienie i usztywnienie źdźbła stanowi więc podstawę walki z wyleganiem. Niezbędnym zaś orężem jest regulator wzrostu roślin.
Co to są regulatory wzrostu roślin i jak działają na rośliny?
Regulatory wzrostu i rozwoju roślin są substancjami, które podane w niewielkich dawkach hamują lub wspomagają procesy fizjologiczne zachodzące w roślinie. Oddziaływają też na aktywność fitohormonów.
Jakie są rodzaje regulatorów wzrostu roślin?
Najpopularniejszy podział regulatorów różnicuje je na dwie grupy. Regulatory wzrostu roślin – rodzaje:
- stymulatory wzrostu, m.in.: gibereliny, auksyny i cytokininy,
- inhibitory wzrostu roślin, zwane też retardantami – wykorzystywane są na dużą skalę w produkcji roślinnej do ochrony zbóż przed wyleganiem.
Substancje czynne w środkach ochrony roślin – regulatory wzrostu roślin
Substancje czynne w środkach ochrony roślin, jakimi są inhibitory wzrostu i rozwoju roślin działają w zróżnicowany sposób. Hamują syntezę giberelin, w efekcie zapobiegając wyleganiu. Spowalniają bowiem wzrost wydłużeniowy pędu, stymulują zaś rozkrzewianie, zapewniając roślinom zwarty, kompaktowy pokrój oraz zwiększenie liczby źdźbeł kłosonośnych. Regulatory wzrostu modyfikują też inne cechy: zwiększają średnicę i grubość łodyg, stymulują wzrost korzeni, korzystnie wpływają na funkcjonowanie aparatu fotosyntetycznego.
Do najczęściej stosowanych substancji czynnych, na których bazują regulatory wzrostu roślin, należą: chlorek chloromekwatu (syn. CCC), chlorek mepikwatu, prohekasadion wapnia, trineksapak etylu.
Kiedy stosować regulatory wzrostu roślin?
Regulator wzrostu roślin zaleca się stosować w:
- w wypadku dokrzewiania – korekty krzewistości zbóż – w fazie pełni krzewienia (BBCH 25–27),
- optymalnie – od fazy pierwszego kolanka (BBCH 31), gdy znajduje się ono ok. 1 cm od węzła krzewienia,
- w wypadku skracania dwuetapowego – w fazie liścia flagowego (BBCH 39),
- w razie konieczności korekty – do fazy widocznych pierwszych ości (BBCH 49).
Wybór i stosowanie regulatorów wzrostu
Wybierając regulator wzrostu roślin, należy wziąć pod uwagę obsadę, intensywność nawożenia azotem, parametry odmiany. Najlepiej wybierać inhibitory wzrostu roślin działające niezależnie od temperatury (od 5 do 25°C) i nasłonecznienia, o wyjątkowo elastycznym terminie stosowania (BBCH 29–49).
Preparatem takim jest Medax® Max. Kombinacja dwóch uzupełniających się substancji czynnych zapewnia pewniejsze i bezpieczniejsze działanie. Trineksapak etylu pobierany przez zielone części roślin, hamuje nadmierne wydłużanie się międzywęźli, a jego działanie rozciągnięte jest w czasie. Proheksadion wapnia z kolei działa natychmiast po zastosowaniu. Medax® Max przeznaczony jest do wszystkich gatunków zbóż jarych i ozimych. Ten regulator wzrostu roślin można ponadto wykorzystać do mieszanin zbiornikowych z wybranymi herbicydami i fungicydami.
