Zgnilizna twardzikowa rzepaku. Jak ją skutecznie zwalczać?
Rzepak należy do najczęściej uprawianych roślin rolniczych w Polsce. Jego wymagania w zakresie warunków uprawowych są wysokie i obejmują m.in. ochronę przed chorobami grzybowymi oraz ich zwalczanie. Skuteczne zapobieganie chorobom grzybowym rzepaku, polega przede wszystkim na ich dokładnym rozpoznaniu, a następnie dopasowaniu odpowiedniego środka ochrony roślin. Należy pamiętać, że odpowiednio dobrane fungicydy na rzepak mogą skutecznie ograniczyć rozwój choroby, a tym samym zapobiec znacznym stratom w plonach.
Jedną z najczęściej występujących chorób rzepaku jest zgnilizna twardzikowa . Jej niebezpiecznym sprawcą jest grzyb należący do gromady workowców (Sclerotinia sclerotiorum). Należy on do grupy polifagów, czyli organizmów cudzożywnych, pasożytujących na 400 różnych gatunkach roślin. W związku z powyższym zgnilizna twardzikowa w przypadku poszczególnych gatunków roślin może objawiać się zróżnicowany sposób.Zgnilizna twardzikowa, która może występować zarówno w uprawach rzepaku ozimego, jak i jarego. Choroba doskonale rozwija się w warunkach wysokiej wilgotności powietrza. Wiosną, gdy panują sprzyjające warunki pogodowe i wysoka wilgotność powietrza, zgnilizna twardzikowa rzepaku rozwija się i postępuje bardzo szybko.Źródłem choroby są tzw. sklerocja, czyli przetrwalniki grzyba, które mogą pozostawać w glebie nawet przez 15 lat. Sklerocja występują także w resztkach roślinnych po zbiorach, a także w materiale siewnym. Kiełkujące przetrwalniki wytwarzają apotecja (owocniki), które w okresie kwitnienia rzepaku uwalniają zarodniki workowe. Te zaś wywołują porażanie nadziemnych części roślin. Szczególnie wrażliwe na porażenie zgnilizną twardzikową są łodygi rzepaku, a zwłaszcza ich rozgałęzienia oraz nasady liści, gdzie często zatrzymują się opadające, zainfekowane płatki kwiatowe.
Objawy zgnilizny twardzikowej rzepaku
Zgnilizna twardzikowa rzepaku pojawia się tuż po kwitnieniu w fazie opadania płatków kwiatowych, która z reguły przypada na przełom maja i czerwca. Porażone przez chorobę płatki zwykle opadają wcześniej. W podstawie łodyg pojawiają się wodniste zmiany. Następnie łodygi i liście przybierają kolor brunatny, zamierają i gniją.
Należy pamiętać, że charakterystyczną cechą zgnilizny twardzikowej rzepaku jest biała, watowata grzybnia, którą można początkowo zaobserwować wewnątrz porażonych łodyg. Wraz z rozwojem choroby, grzybnia uszkadza tkanki przewodzące roślin i przerastając je, pokrywa zewnętrzną część łodyg i liści. Tak zainfekowane rośliny intensywnie więdną, ulegają załamywaniu, co w następstwie prowadzi do ich gnicia i wylegania.
Jakie zagrożenie niesie za sobą zgnilizna twardzikowa w rzepaku?
Szkodliwość zgnilizny twardzikowej rzepaku może być bardzo wysoka. Choroba może powodować znaczne straty w plonie również w trakcie jego przechowywania. Mogą one sięgać nawet kilkudziesięciu procent. Zgnilizna twardzikowa rzepaku jest szczególnym zagrożeniem zwłaszcza na polach, gdzie przerwy w uprawie rzepaku są zbyt krótkie.
Choroba zagraża także plantacjom na terenach, gdzie wcześniej były uprawiane inne gatunki roślin stanowiące żywicieli grzyba. Skala porażenia plantacji jest uzależniona od ilości zarodników w pojedynczej roślinie, ale wpływ na intensywność choroby ma również temperatura i wilgotność powietrza w okresie maja i czerwca. Dlatego też zaniedbywanie prawidłowej ochrony fungicydowej rzepaku może skutkować bardzo dużymi stratami w plonie i podwyższeniem ryzyka wystąpienia choroby w kolejnych latach. Właściwie stosowane fungicydy na rzepak stanowią kluczowy element w zarządzaniu tą chorobą i w zapewnieniu wysokiej jakości plonów.
Jakie są przyczyny rozwoju zgnilizny twardzikowej w rzepaku?
Źródłem zainfekowania plantacji zgnilizną twardzikową rzepaku może być materiał siewny, ale także gleba, do której sklerocja grzyba trafiają na skutek osypywania się w trakcie zbiorów. Do infekcji kwiatów dochodzi poprzez zarodniki workowe wykształcane w apotecjach (zarodnikach) w fazie kwitnienia rzepaku. Płatki kwiatów opadające na liście i łodygi, skutecznie przenoszą zarodniki choroby, powodując infekcję całej rośliny.
Zwróćmy uwagę na fakt, że grzyb zgnilizny twardzikowej przenosi się z roślin chorych na zdrowe w wyniku bezpośredniego kontaktu, a także za pośrednictwem wiatru czy kropel wody nawet na duże odległości. Dlatego też choroba może występować na danej plantacji miejscowo.
Do występowania zgnilizny twardzikowej rzepaku mogą również przyczyniać się następujące czynniki:
• jednostronny płodozmian,
• pozostawione na polu resztki pożniwne zawierające sklerocja,
• zbyt duże zagęszczenie roślin na plantacji,
• podatność odmian na choroby grzybowe,
• obecność roślin żywicielskich.
Jakie fungicydy na rzepak wybrać?
Efektywność środków ochrony roślin jest uzależniona od fazy wzrostu i rozwoju roślin uprawnych, a także od terminu wykonania zabiegu chemicznego, który powinien być skoordynowany z biologią patogenu. Istotne jest więc, aby wybierać fungicydy na rzepak o najwyższej skuteczności i opłacalności, szczególnie w ochronie przed zgnilizną twardzikową.
Warto zauważyć, że w przypadku tej choroby najwcześniej występujące infekcje prowadzą do największych strat w plonach. Zarodniki grzyba wysiewają się z apotecjów i kiełkują w kątach liściowych roślin rzepaku na opadłych płatkach kwiatowych. Dlatego odpowiednio stosowane fungicydy na rzepak skutecznie zapobiegają rozprzestrzenianiu się choroby. choroby.
Rekomendowanym i niezawodnym fungicydem na rzepak stosowanym do zwalczania zgnilizny twardzikowej w rzepaku jest Pictor® Revy . Fungicyd stosuje się zapobiegawczo lub w przypadku wystąpienia pierwszych objawów działania patogenu na plantacjach rzepaku ozimego i jarego.
Środek można stosować od momentu pojawienia się pojedynczych, zamkniętych pąków kwiatowych kwiatostanów bocznych, aż do momentu gdy około 50% łuszczyn osiąga swoją typową wielkość (BBCH 57-75). Fungicyd na rzepak Pictor® Revy należy stosować w maksymalnej dawce 1,0 l/ha.
Jak zapobiegać zgniliźnie twardzikowej w przyszłych uprawach rzepaku?
Zapobieganie występowaniu zgnilizny twardzikowej rzepaku polega przede wszystkim na skutecznym usunięciu z plantacji źródeł infekcji choroby oraz na zapewnieniu uprawianym roślinom możliwie najlepszych warunków do wzrostu i rozwoju.
Działania profilaktyczne, mające na celu ograniczenie ryzyka porażenia plantacji zgnilizną twardzikową rzepaku, polegają zatem nie tylko na stosowaniu odpowiedniej ochrony chemicznej, ale także na realizacji sprawdzonych zaleceń agrotechnicznych.
Do najważniejszych z nich należą:
• stosowanie kilkuletniego płodozmianu zawierającego także rośliny jednoliścienne (zboża) niepodatne na zgniliznę twardzikową. Odpowiedni będzie tu płodozmian 3–4 z zachowaniem właściwego zmianowania roślin – przede wszystkim należy unikać zbyt częstego następstwa roślin z rodziny kapustowatych po sobie na tym samym stanowisku;
• stosowanie kwalifikowanego, najlepiej już zaprawionego materiału siewnego , pochodzącego ze sprawdzonych i wiarygodnych źródeł;
• wybór odmian rzepaku o wysokiej odporności na choroby grzybowe,
• właściwa uprawa przedsiewna;
• odpowiednie nawożenie roślin ;
• stosowanie zalecanej gęstości siewu rzepaku;
• przykrywanie resztek pożniwnych roślin grubą warstwą gleby, za pomocą podorywek i głębokiej orki;
• usuwanie jak największej ilości resztek pożniwnych z pola;
• stosowanie zabiegów ograniczających zjawisko pękania łuszczyn i osypywania się nasion w fazie dojrzewania rzepaku;
• utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza i temperatury w miejscu przechowywania plonów rzepaku.
Pamiętajmy, że zgnilizna twardzikowa to groźna choroba rzepaku , której nie należy bagatelizować, ponieważ może powodować bardzo duże szkody, a co za tym idzie również poważne straty ekonomiczne. Porażenia roślin uprawnych można uniknąć lub ograniczyć jego skutki m.in. dzięki stosowaniu zasad i zabiegów agrotechnicznych. Nieodzowne jest również stosowanie chemicznej ochrony fungicydowej ograniczającej rozwój chorobotwórczego grzyba. Decyzję o zastosowaniu konkretnego zabiegu należy zawsze podejmować na podstawie obserwacji plantacji oraz warunków atmosferycznych, zwłaszcza w okresie kwitnienia roślin rzepaku.
Gdzie kupić fungicydy na rzepak?
Fungicydy na rzepak można kupić u oficjalnych dystrybutorów firmy BASF. Wybór sprawdzonego dostawcy to gwarancja zakupu oryginalnych preparatów, które są odpowiednio przechowywane i transportowane zgodnie z zaleceniami producenta, co zapewnia ich najwyższą skuteczność i jakość.
Środki ochrony roślin z oferty BASF są również dostępne w sieci sklepów partnerskich „Victoria”, gdzie klienci mogą skorzystać z fachowego doradztwa. Specjaliści pomogą dobrać najlepsze fungicydy, dostosowane do specyfiki upraw i indywidualnych potrzeb sadowników, co pozwoli na skuteczną ochronę przed chorobami grzybowymi.
Decydując się na zakup fungicydów u autoryzowanych dostawców, masz pewność, że wybierasz sprawdzone rozwiązania, które skutecznie zabezpieczą drzewa pestkowe i przyczynią się do uzyskania wysokiej jakości plonów.